Uni-, Bi of Dubbel directioneel

Bij het uitwerken van een expertise model op basis van termen en hun onderlinge relaties zien we dat de relaties een dimensie hebben die gevolgen hebben in een later stadium als we door een expertise model willen navigeren. 

Ik wil die dimensie graag toelichten aan de hand van een zeer bekend voorbeeld in huiselijke kring: familierelaties. bij familierelaties wordt er soms wel en soms geen rekening met het geslacht van betrokken. Zo ben ik ouder van mijn twee kinderen, en zij zijn kind van mij.

Ouder van en kind van zijn uni directionele relatie omdat ze maar een kant op mogelijk zijn. Er zijn ook bidirectionele relaties mogelijk. Mijn vriendin is partner van mij en omgekeerd geldt hetzelfde. Waren we specifieker dan is de relatie dubbel directioneel. Dat zijn twee tegengestelde af antagonistische relaties die een extra dimensie toevoegen.

Met name bij de familierelaties is de dubbel directionele relatie een veelvoorkomende uitwerking. Zo is mijn zoon voon van mij als ouder maar ben ik omgekeerd vader van mijn zoon. Feitelijk hebben wij dezelfde relatie maar wordt het dubbel benoemd.

Ook in ArchiMate kom je dit door relaties veel tegen. Bijvoorbeeld realized en realized by of accesses en accessed by zijn hier een uitwerking van. In onderstaande afbeelding nog een keer de uitwerking van de graafstructuur voor relaties

In deze afbeelding zie je een aantal dubbel directionele relaties en een bidirectionele releatie. Een related term of een alias is een bidirectionele relatie. Voor de related term is hier nog een onduidelijkheid omdat er voor een related term een voorkeur kan worden geregistreerd In het familievoorbeeld kan ik zeggen dat ik papa van mijn zijn ben maar dat de voorkeur vader van geldt.

Wat is nu de reden van deze uitwerking. Bij het uitwerken van een expertise model moeten we bepalen of een relatie uni of bidirectioneel is, we moeten daarnaast aangeven in een relatie of dit geldt en nog veel belangrijker of er een dubbel directionele antagonist is. Op basis hiervan kun je gaan bepalen hoe de termen en relaties opgeslagen worden en of er een antagonistische relatie wordt afgeleid of dat deze bij het modelleren toegevoegd wordt. Dit heeft namelijk gevolgen voor de transformatieregels van een tekst naar een termenmodel.